تاریخچه قبرس شمالی از ۹۰۰۰ سال پیش تا امروز را با روایتی مستند، تحلیلی به‌روز و کاملا جامع بخوانید. از تمدن‌های باستان تا امروز، استقلال جمهوری ترک قبرس
شمالی (TRNC)
موقعیت جغرافیایی و اهمیت استراتژیک جزیره قبرس
جزیره قبرس، سومین جزیره بزرگ مدیترانه پس از سیسیل و ساردینیا است. این سرزمین در نقطه تلاقی سه قاره اروپا، آسیا و
آفریقا قرار گرفته و قرن‌هاست که به‌دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی بی‌نظیر خود در شرق مدیترانه، در کانون رقابت‌های امپراتوری‌ها و
دولت‌ها بوده است.
منابع غنی طبیعی، نزدیکی به مسیرهای تجاری دریایی، و دسترسی مستقیم به خاورمیانه، قبرس را به یکی از حساس‌ترین و
پرمناقشه‌ترین نقاط استراتژیک دنیا بدل کرده است.
از گذشته‌های دور تا امروز، هر قدرتی که بر قبرس حاکم بوده، در واقع، نفوذی مؤثر بر تجارت، جنگ، و دیپلماسی شرق
مدیترانه به‌دست آورده است.
تاریخچه قبرس شمالی | ریشه‌های باستانی جزیره قبرس
جزیره قبرس، یکی از کهن‌ترین نقاط سکونت بشر در شرق مدیترانه است. شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که انسان‌ها
از حدود ۹۰۰۰ سال پیش در این جزیره زیسته‌اند.و در تاریخچه قبرس شمالی ثبت شده است.
روستاهای نوسنگی مانند “خیرُکیتیا” و “کورنوس” نه‌تنها نشانه‌هایی از زندگی
پیشرفته در آن دوران را نشان می‌دهند، بلکه تصویری روشن از اهمیت استراتژیک قبرس در هزاران سال پیش ترسیم می‌کنند.
در آن دوران، قبرس فقط یک جزیره نبود؛ بلکه دروازه‌ای بود میان تمدن‌های بزرگ مصر، شام و آسیای صغیر. همین موقعیت
ویژه، جزیره را به مقصدی همیشگی برای مهاجران، بازرگانان و ارتش‌های سلطه‌طلب تبدیل کرد.
پیوند تاریخچه قبرس شمالی و نام جزیره با فلزات و افسانه‌ها
ریشه واژه «Cyprus» تاکنون محل گمانه‌زنی‌های زیادی بوده است. برخی منابع آن را برگرفته از «کیپریس» می‌دانند، نامی که
به الهه یونانی عشق، آفرودیت، داده می‌شد و گمان می‌رود قبرس زادگاه او بوده باشد. برخی دیگر معتقدند که این نام از
واژه‌های سامی مانند «کوفِر» یا لاتین «کاپروم» آمده که همگی به مس اشاره دارند فلزی که به‌وفور در قبرس یافت می‌شد و
نقطه‌ی آغاز شکوفایی تجاری این جزیره بود.
تاریخچه نخستین پادشاهی‌ها و اقوام مهاجر قبرس
با ورود اقوامی چون میسنی‌ها از سرزمین اصلی یونان، در حدود هزاره دوم پیش از میلاد، ساختارهای سیاسی و فرهنگی تازه‌ای در قبرس شکل گرفت. شهر دولت‌هایی مانند
سلامیس، کوراکسیون، و ایدالیون در سراسر جزیره پدیدار شدند.و نقش مهمی در تاریخچه قبرس شمالی داشتند که در ادامه به ان خواهیم پرداخت این
پادشاهی‌ها نه‌تنها قبرس را به قطب تجارت مس و سرامیک تبدیل کردند، بلکه هویت فرهنگی یونانی مدیترانه‌ای جزیره را
شکل دادند این تاریخچه قبرس شمالی هویتی که هنوز هم ردپای آن در سبک زندگی، زبان، و حتی معماری قبرس دیده می‌شود.
تاریخچه کامل دوران سلطه امپراتوری‌ها بر قبرس
جزیره قبرس، به‌دلیل موقعیت استراتژیک خود در قلب شرق مدیترانه، در طول تاریخ بارها میان قدرت‌های بزرگ دست‌به‌دست
شد. از آشوری‌ها گرفته تا رومی‌ها، هر امپراتوری که در منطقه ظهور کرد، سعی در کنترل این جزیره داشت نه فقط برای
منابع طبیعی آن، بلکه برای کنترل مسیرهای تجاری آبی بین شرق و غرب.
سلطه آشوریان و مصریان در قبرس
در حدود قرن هشتم پیش از میلاد، قبرس تحت نفوذ امپراتوری آشور قرار گرفت. اگرچه این نفوذ بیشتر سیاسی و باج‌خواهانه بود،
اما مسیر همواری برای حضور تمدن‌های بعدی ساخت و تاثیر زیادی بر روی تاریخ قبرس شمالی گذاشت، مدت کوتاهی پس از آن، مصریان نیز
با بهره‌گیری از ضعف آشور، نفوذ خود را در سواحل جنوبی جزیره گسترش دادند.
تاریخچه قبرس شمالی و ورود امپراتوری پارس بخشی از ایران باستان
در سال ۵۴۶ پیش از میلاد، کوروش کبیر، بنیان‌گذار امپراتوری هخامنشی، قبرس را به‌عنوان بخشی از قلمرو خود پذیرفت.
برخلاف دیگر مناطق تحت سلطه، شاهان قبرس تا حد زیادی استقلال داخلی خود را حفظ کردند
آن‌ها باج‌گزار پارس بودند اما ساختار پادشاهی محلی‌شان را حفظ کردند. این تعامل موجب رشد اقتصادی و ثبات نسبی شد .
تصرف اسکندر مقدونی و آغاز هلنیزم
در سال ۳۳۳ پیش از میلاد، اسکندر مقدونی در جریان فتوحات خود علیه امپراتوری پارس،
قبرس را نیز ضمیمه امپراتوری مقدونی ساخت. با ورود اسکندر، فرهنگ هلنیستی به‌طور
گسترده در جزیره گسترش یافت. هنر، زبان، و سیستم‌های شهری تغییر یافتند و قبرس به‌عنوان یک پایگاه هلنی در مدیترانه شرقی شناخته شد.
تاریخچه قبرس شمالی و قبرس تحت سلطه رومیان
در سال ۵۸ پیش از میلاد، قبرس به یکی از ایالت‌های امپراتوری روم تبدیل شد.
دوران رومیان، یکی از طولانی‌ترین و باثبات‌ترین دوره‌های تاریخی جزیره است. در این دوره،
زیرساخت‌هایی نظیر جاده‌ها، آمفی‌تئاترها و سیستم‌های آبرسانی توسعه یافتند و اقتصاد مبتنی بر زیتون، شراب و مس شکوفا شد.
همچنین در همین دوران است که مسیحیت برای نخستین‌بار وارد قبرس شد.
دوران بیزانس و گسترش مسیحیت در قبرس
پس از فروپاشی امپراتوری روم غربی در قرن پنجم میلادی، جزیره قبرس تحت کنترل امپراتوری روم شرقی یا بیزانس درآمد.
این دوره، نقش اساسی در شکلگیری هویت مذهبی، فرهنگی و سیاسی قبرس ایفا کرد و زمینه‌ساز تبدیل آن به یکی از مهم‌ترین مراکز مسیحیت در منطقه شد.
تاریخ آغاز رسمی سلطه بیزانس برقبرس
در سال ۳۹۵ میلادی، با تقسیم نهایی امپراتوری روم، قبرس به‌طور رسمی به بخش شرقی (بیزانس) تعلق گرفت. برخلاف دوران روم، در این دوره تمرکز اصلی بیزانسی‌ها بیشتر بر
مسائل مذهبی و فرهنگی بود تا توسعه اقتصادی.
تاریخ ظهور کلیسای مستقل قبرس
در قرن پنجم میلادی، با تصمیم شورای اَفسُس (سومین شورای جهانی کلیسا در سال ۴۳۱ میلادی)، کلیسای قبرس به‌عنوان یک کلیسای خودمختار (Autocephalous) به رسمیت
شناخته شد. این استقلال دینی، نقش بزرگی در هویت‌یابی مسیحیان قبرس داشت و اجازه داد اسقف اعظم نیکوزیا (لِفکوشا) بدون وابستگی به پاتریارک قسطنطنیه عمل کند.
حملات عرب‌ها و همکاری بیزانس با خلفای مسلمان
در قرن هفتم میلادی، قبرس هدف حملات متعددی از سوی خلفای اموی قرار گرفت. در سال ۶۴۹ میلادی، اعراب برای اولین بار به جزیره حمله کردند و آن را غارت نمودند. در سال
۶۵۳، توافقی نادر میان امپراتوری بیزانس و خلفای مسلمان حاصل شد: قبرس تحت نوعی مدیریت مشترک قرار گرفت.
مالیات از سوی هر دو طرف جمع‌آوری می‌شد و جزیره در
عمل بی‌طرف باقی ماند توافقی منحصربه‌فرد در تاریخ سیاسی قرون وسطی.
تاریخ احیای سلطه بیزانس تا فتح صلیبی
از قرن نهم تا یازدهم میلادی، بیزانس کنترل کامل خود را بر جزیره احیا کرد. در این دوران، ساخت کلیساها، صومعه‌ها و هنرهای مذهبی به اوج خود رسید.
اما ضعف نظامی بیزانس در قرون بعد، زمینه‌ساز سقوط نهایی آن شد.
در سال ۱۱۹۱ میلادی، ریچارد شیردل پادشاه انگلستان در جریان جنگ صلیبی سوم، قبرس را فتح کرد و سلطه بیزانس به پایان رسید
تاریخچه قبرس شمالی | دوران صلیبی‌ها و سلطنت خاندان لوزینیان در قبرس
با ورود ریچارد شیردل به قبرس در سال ۱۱۹۱ میلادی، جزیره وارد مرحله‌ای جدید از تاریخ خود شد.
این دوران با حضور قدرت‌های غربی، ساختار جدیدی به جامعه قبرس داد و آن را
به یکی از مراکز استراتژیک جنگ‌های صلیبی و مناسبات بین‌المللی تبدیل کرد.
فتح قبرس توسط ریچارد شیردل
در جریان جنگ صلیبی سوم، ریچارد اول پادشاه انگلستان که به «شیردل» شهرت داشت، در مسیر خود به سرزمین مقدس، قبرس را از حکومت ایزاک کومنوس (یکی از
اشراف‌زادگان بیزانسی شورشی) فتح کرد.
این فتح نه‌تنها از نظر نظامی، بلکه از منظر ژئوپولیتیکی بسیار مهم بود؛ چرا که قبرس به یک پایگاه دریایی قدرتمند برای جنگجویان صلیبی تبدیل شد.
تاریخ فروش قبرس به شوالیه‌های معبد و سپس به لوزینیان‌ها
ریچارد، جزیره را در ابتدا به شوالیه‌های معبد (فرقه نظامی مذهبی) فروخت. اما آن‌ها به دلیل مقاومت مردم و عدم توانایی در اداره جزیره، آن را به ریچارد بازگرداندند.
در سال ۱۱۹۲، ریچارد قبرس را به گای لوزینیان، شاه پیشین اورشلیم، واگذار کرد.
از این زمان، دوران سلطنت لوزینیان‌ها در قبرس آغاز شد و تا اواخر قرن پانزدهم ادامه یافت.
تاریخ قبرس و ساختار اجتماعی و مذهبی جدید
لوزینیان‌ها جامعه‌ای مبتنی بر فئودالیسم اروپایی در قبرس بنیان نهادند.
اشراف‌زادگان فرانسوی زمین‌داران بزرگ شدند و کلیسای کاتولیک روم جایگاه بالایی پیدا کرد، در حالی که
کلیسای ارتدوکس قبرس به‌شدت محدود شد. با این حال، مردم بومی به‌تدریج با نظم جدید سازگار شدند.
دوران طلایی تجارت و فرهنگ در قرون وسطی
در قرن سیزدهم و چهاردهم، به‌ویژه در زمان پادشاهی هیو دوم و پی‌یر یکم، قبرس به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی رسید.
شهرهایی چون فاماگوستا به مراکز تجارت دریایی مدیترانه تبدیل شدند.
هنرمندان، معماران و بازرگانان از سراسر اروپا به قبرس آمدند. بسیاری از کلیساهای گوتیک، قلعه‌ها و کاخ‌ها در این دوران ساخته شدند.
تاریخ افول خاندان لوزینیان و آغاز سلطه ونیزی‌ها
در اواخر قرن پانزدهم، خاندان لوزینیان با بحران‌های داخلی و فشارهای خارجی روبه‌رو شد. در نهایت، با مرگ ملکه کاترین کورنارو در سال ۱۴۸۹، جزیره رسماً
به جمهوری ونیز واگذار شد و دوره‌ای جدید تاریخچه قبرس شمالی آغاز گردید
تاریخ دوران ونیزی‌ها در قبرس (1489–1571)
پس از افول قدرت لوزینیان‌ها در قبرس، حکومت به دست جمهوری ونیز افتاد. در سال ۱۴۸۹، ملکه کاترین کورنارو (Catherine Cornaro) که آخرین پادشاه خاندان لوزینیان
بود، تاج‌وتخت را به جمهوری ونیز واگذار کرد. این انتقال، عملاً آغاز دوران ونیزی‌ها در قبرس بود.
ونیزی‌ها، به‌عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ دریایی آن دوران، به قبرس نه‌فقط به چشم یک مستعمره،
بلکه به‌عنوان پایگاهی استراتژیک در شرق مدیترانه نگاه می‌کردند.
🛡️ تمرکز بر استحکامات دفاعی و شهرسازی
دوران حکومت ونیزی‌ها، بیشتر به‌عنوان دوره دفاع و آمادگی نظامی شناخته می‌شود. در تاریخچه قبرس شمالی ونیزی ها برای مقابله با تهدیدات احتمالی از سوی امپراتوری عثمانی، به‌شدت روی ساخت
قلعه‌ها و دیوارهای مستحکم در شهرهایی چون فاماگوستا و نیکوزیا تمرکز کردند. که بخشی از تاریخچه قبرس شمالی شدند
دیوارهای سه‌لایه نیکوزیا و قلعه بی‌نظیر فاماگوستا، یادگار این دوران است که هنوز هم پابرجاست.
⚓ نقش اقتصادی و فرهنگی ونیزی‌ها در تاریخچه قبرس
با اینکه تمرکز اصلی بر امور نظامی بود، اما ونیزی‌ها تأثیرات فرهنگی قابل توجهی نیز در تاریخچه قبرس شمالی و قبرس به جا گذاشتند.
معماری گوتیک با رنگ و بوی ایتالیایی، کلیساهای کاتولیک، و سبک شهرسازی رنسانسی از جمله میراث آن‌هاست.
آن‌ها همچنین شبکه‌ای از بنادر تجاری را تقویت کردند و قبرس به‌عنوان ایستگاه مهمی در مسیر تجارت میان شرق و غرب تبدیل شد.
⚔️ تاریخچه قبرس شمالی و زمینه‌سازی برای حمله عثمانی به جزیره
با قدرت‌گیری امپراتوری عثمانی و برنامه‌ریزی برای تسلط کامل بر دریای مدیترانه، ونیزی‌ها به‌تدریج زیر فشار شدید قرار گرفتند.
همین آماده‌سازی‌های دفاعی نشانه‌ای از نگرانی آن‌ها بود.
در سال ۱۵۷۰، با حمله‌ی عثمانی‌ها به رهبری لالا مصطفی پاشا، روندی آغاز شد که نهایتاً به پایان حاکمیت ونیز و آغاز دوران عثمانی‌ها در قبرس ختم شد
تاریخ شروع دوران حکومت عثمانی در قبرس (۱۵۷۱–۱۸۷۸)
با تصرف نهایی قلعه ماگوسا (فاماگوستا) در ۱ اوت ۱۵۷۱ به دست لالا مصطفی پاشا،(نقش اساسی در تاریخچه قبرس شمالی)
حکومت ونیزی‌ها به پایان رسید و دوران حکومت عثمانی در قبرس آغاز شد.
این رویداد، نقطه عطفی در تاریخ جزیره بود و به مدت بیش از سه قرن، سرنوشت قبرس به‌عنوان یکی از ایالات امپراتوری عثمانی رقم خورد.
🕌 ساختار اداری و دینی عثمانی‌ها در قبرس
عثمانی‌ها بلافاصله پس از فتح جزیره، نظام اداری و شرعی عثمانی را در آن مستقر کردند. قبرس به یکی از ایالات مستقل امپراتوری عثمانی تبدیل شد و فرماندار (والی) آن
مستقیماً از استانبول منصوب می‌شد.
دادگاه‌های شرعی اسلامی جایگزین نظام قضایی ونیزی شدند و دین رسمی اسلام در امور حکومتی غالب شد،
اگرچه ادیان دیگر نیز طبق قانون شریعت عثمانی به رسمیت شناخته می‌شدند.
👥 سیاست جمعیتی: کوچ ترک‌ها به قبرس
برای تقویت حضور عثمانی‌ها در قبرس، در تاریخچه قبرس شمالی امده دولت مرکزی هزاران خانواده ترک از آناتولی را به جزیره قبرس منتقل کرد.
این اقدام به‌تدریج باعث شکلگیری جامعه ترک‌تبار قبرس شد که تا به امروز، ستون فقرات جمعیت ترک‌قبرسی را تشکیل می‌دهد.
این انتقال جمعیت، هم با هدف امنیتی انجام شد و هم برای بهره‌برداری از زمین‌های کشاورزی حاصلخیز جزیره.
🌾 اقتصاد، مالیات و زمینداری در قبرس
اقتصاد قبرس در این دوران بر پایه‌ی کشاورزی، دامداری و اخذ مالیات بود. نظام تیمار و زمینداری عثمانی پیاده شد
و زمین‌ها به کسانی که در خدمت ارتش یا دولت بودند واگذار می‌شد.
محصولات اصلی قبرس شامل:
• گندم و جو
• زیتون و انگور
• توت و پنبه
با اینکه جزیره به‌طور نسبی رشد کرد، اما در بسیاری از دوران‌ها با مشکلاتی مانند خشکسالی، آفت محصولات و فشارهای مالیاتی نیز روبرو بود.
⛪ تاریخچه تعامل با مسیحیان و اقلیت‌ها در قبرس
عثمانی‌ها، با وجود پیاده‌سازی نظام شرعی اسلامی، کلیسای ارتدکس یونانی را به رسمیت شناختند و حتی با اعطای اختیارات بیشتر به اسقف اعظم،
تلاش کردند از نارضایتی‌های مذهبی بکاهند.
برخلاف حکومت‌های پیشین، در این دوران، تبعیض مذهبی آشکار کمتر بود، هرچند مسیحیان مالیات‌های خاصی مانند جزیه پرداخت می‌کردند.
📉 تاریخچه دوران افول و آشفتگی اجتماعی در قبرس
از قرن ۱۸ به بعد، با تضعیف امپراتوری عثمانی، اداره قبرس نیز دچار بی‌ثباتی شد. حکام محلی قدرت زیادی یافتند، شورش‌هایی رخ داد، و فاصله طبقاتی افزایش یافت. همچنین،
ظهور قدرت‌های اروپایی مانند بریتانیا و فرانسه در منطقه، نفوذ عثمانی را به چالش کشید.
در همین دوران، زمینه‌های انتقال حاکمیت به بریتانیا فراهم شد؛ اتفاقی که در سال ۱۸۷۸ با قرارداد محرمانه‌ای بین عثمانی و بریتانیا رقم خورد.
تاریخچه دوران حکومت بریتانیا بر قبرس (۱۸۷۸ تا ۱۹۶۰)
در ادامه‌ی کشمکش‌های امپراتوری‌ها بر سر موقعیت استراتژیک جزیره، در سال ۱۸۷۸ و پس از شکست عثمانی در جنگ با روسیه،
بریتانیا طی توافقی با دولت عثمانی کنترل اداری قبرس را به‌دست گرفت.
این توافق هرچند تحت عنوان «اجاره» جزیره صورت گرفت، اما عملاً به معنای پایان سلطه رسمی عثمانی بر قبرس بود.
در ابتدا مالکیت رسمی قبرس همچنان به عثمانی تعلق داشت، اما اداره آن تحت کنترل کامل بریتانیا قرار گرفت.
با ورود بریتانیا، بسیاری از ساختارهای اداری و شهری جزیره دچار تغییر شد.
جاده‌ها، سیستم آموزش انگلیسی، ادارات مدرن و قوانین حقوقی به‌تدریج جایگزین ساختارهای عثمانی شدند.
تاریخ الحاق رسمی قبرس به بریتانیا (۱۹۱۴)
در سال ۱۹۱۴، زمانی که امپراتوری عثمانی وارد جنگ جهانی اول شد و در کنار آلمان‌ها قرار گرفت،
بریتانیا به‌صورت یک‌جانبه، الحاق رسمی قبرس به خاک خود را اعلام کرد.
این اقدام موجب شد که کنترل بریتانیا بر جزیره از حالت اداری به حالت کامل حاکمیتی تغییر یابد.
این اتفاق در پیمان لوزان ۱۹۲۳ نیز توسط دولت تازه‌تأسیس ترکیه به‌رسمیت شناخته شد.
با این پیمان، دولت ترکیه تمامی ادعاهای ارضی خود بر قبرس را کنار گذاشت.
و تغییری بزرگ در تاریخچه قبرس شمالی اتفاق افتاد ولی ثبات نداشت.
شروع افزایش شکاف بین دو جامعه و شکلگیری قبرس شمالی و قبرس جنوبی
طی دوران بریتانیایی، شکاف بین جامعه ترک‌قبرسی و یونانی‌قبرسی به‌شدت افزایش یافت.
یونانی‌تبارهای جزیره که اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دادند، خواستار الحاق قبرس به یونان (Enosis) بودند.
در مقابل، ترک‌قبرسی‌ها که در اقلیت بودند، نگران از دست دادن حقوق
خود، به دنبال حفظ هویت فرهنگی و سیاسی مستقل خود بودند.
این تفاوت در خواسته‌ها، زمینه‌ساز بسیاری از تنش‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دهه‌های بعد شد.
تاریخچه قبرس شمالی و شورش‌های ضد استعماری و شکلگیری سازمان‌های نظامی
از دهه ۱۹۳۰ به بعد، نارضایتی از استعمار بریتانیا افزایش یافت.
در سال ۱۹۳۱، شورش بزرگی از سوی جامعه یونانی‌قبرسی علیه حکومت بریتانیا رخ داد که به شدت سرکوب شد.
در دهه ۱۹۵۰، سازمان زیرزمینی EOKA به‌منظور مبارزه با استعمار و پیشبرد هدف Enosis (الحاق به یونان) شکل گرفت
و حملات مسلحانه علیه نیروهای بریتانیایی و ترک‌قبرسی‌ها آغاز شد.
در واکنش به این تهدیدات، جامعه ترک‌قبرسی نیز با حمایت ترکیه، سازمان TMT (Teşkilat-ı Mukavemet Türk) را در سال ۱۹۵۸ تأسیس کرد
تا از حقوق و جان مردم ترک‌تبار دفاع کند.
تاریخ پایان دوران استعمار: تولد جمهوری قبرس (۱۹۶۰)
با گسترش خشونتها، فشارهای بین‌المللی، و کاهش قدرت امپراتوری بریتانیا، توافقی میان بریتانیا، یونان و ترکیه صورت گرفت.
در سال ۱۹۵۹ با امضای توافق‌نامه‌های لندن و زوریخ، تصمیم گرفته شد که جزیره به‌صورت یک جمهوری مستقل اداره شود.
در ۱۶ اوت ۱۹۶۰، جمهوری قبرس با ساختاری دو قومیتی (ترک‌قبرسی‌ها و یونانی‌قبرسی‌ها) به‌صورت رسمی تأسیس شد.
بریتانیا نیز دو پایگاه نظامی مستقل در قبرس (Akrotiri و Dhekelia) را برای خود حفظ کرد و با حفظ نفوذ نظامی، استعمار خود را به‌طور رسمی پایان داد.
تاریخ تشکیل جمهوری قبرس و آغاز درگیری‌های قومی (۱۹۶۰–۱۹۷۴)
در پی توافق‌نامه‌های لندن و زوریخ، جمهوری قبرس در ۱۶ اوت ۱۹۶۰ به‌عنوان یک دولت مستقل و دو‌قومیتی با مشارکت ترک‌قبرسی‌ها و یونانی‌قبرسی‌ها تشکیل شد.
این جمهوری جدید بر اساس قانون اساسی دقیقاً تقسیم‌شده اداره می‌شد؛ رئیس‌جمهور از جامعه یونانی‌قبرسی و معاون اول از جامعه ترک‌قبرسی انتخاب می‌شد و هر تصمیم
مهمی نیاز به موافقت هر دو طرف داشت.
تاریخ شروع شکست در اتحاد دو جامعه قبرسی
گرچه هدف از تأسیس جمهوری قبرس، ایجاد همزیستی مسالمت‌آمیز میان دو جامعه بود، اما عملاً این نظام خیلی زود با بن‌بست‌های سیاسی روبه‌رو شد.
در سال ۱۹۶۳، رئیس‌جمهور وقت، ماکاریوس، با ارائه ۱۳ پیشنهاد برای تغییر قانون اساسی، سعی در کاهش اختیارات ترک‌قبرسی‌ها داشت.
این تغییرات به‌وضوح از سوی ترکیه و جامعه ترک‌قبرسی رد شد، چرا که عملاً توازن قدرت را به هم می‌زد.
تاریخ آغاز خشونتها و حوادث «کریسمس خونین»
در دسامبر ۱۹۶۳، اختلافات سیاسی وارد فاز خشونت‌آمیز شد. طی حادثه‌ای که به نام “کریسمس خونین” (Bloody Christmas) شناخته می‌شود،
ده‌ها نفر از ترک‌قبرسی‌ها در حملات شبه‌نظامیان یونانی کشته شدند.
بسیاری از خانواده‌های ترک‌قبرسی مجبور به ترک خانه‌های خود شدند و در کمپ‌های موقت اسکان یافتند.
از آن پس، ترک‌قبرسی‌ها از دولت مرکزی کنار گذاشته شده و مناطق خودمختاری به وجود آوردند.
هرچند در ظاهر، جمهوری قبرس باقی ماند، اما در عمل، ساختار دو قومی فرو پاشید.
تاریخچه مداخله سازمان ملل و ایجاد «خط سبز» و جدایی قبرس شمالی و جنوبی
در سال ۱۹۶۴، به‌دنبال افزایش تنش‌ها و درگیری‌های خونین، سازمان ملل نیروهای حافظ صلح را به جزیره اعزام کرد.
این نیروها با ایجاد مرزی فیزیکی به نام «خط سبز» (Green Line)، شهر لفکوشا (نیکوزیا) را به دو بخش ترک‌نشین و یونانی‌نشین تقسیم کردند.
این خط مرزی، که ابتدا به‌طور موقت در نظر گرفته شده بود، به‌مرور به یکی از مشخصه‌های اصلی جزیره تبدیل شد و همچنان هم پابرجاست.
تاریخ ظهور EOKA-B و کودتای سال ۱۹۷۴ تغییر بزرگ در تاریخچه قبرس شمالی
در اوایل دهه ۷۰، تاریخچه قبرس شمالی یکبار دیگر تغییر کرد و یک گروه نظامی جدید به نام EOKA-B با حمایت حکومت نظامی یونان تشکیل شد که هدف نهایی آن،
تحقق کامل طرح Enosis (الحاق قبرس به یونان) بود.
در ۱۵ ژوئیه ۱۹۷۴، با حمایت مستقیم یونان، کودتایی علیه رئیس‌جمهور ماکاریوس انجام شد و
نیکوس سامپسون، فردی با سابقه ضدترک، به‌عنوان رئیس‌جمهور اعلام شد.
این کودتا نه‌تنها جامعه ترک‌قبرسی را تهدید می‌کرد، بلکه صلح کل جزیره را به خطر انداخت و تاریخچه قبرس شمالی را وارد عرصه جدیدی کرد.
در واکنش به این بحران، ترکیه با استناد به توافق‌نامه‌های تضمین ۱۹۶۰ و حق مداخله، تصمیم به عملیات نظامی گرفت.
عملیات صلح ترکیه و شکلگیری جمهوری ترک قبرس شمالی (۱۹۷۴–۱۹۸۳)
کودتای ژوئیه ۱۹۷۴ در قبرس، به رهبری افراطی‌های یونانی‌تبار با هدف الحاق جزیره به یونان،
سرنوشت سیاسی قبرس , و تاریخچه قبرس شمالی را برای همیشه تغییر داد.
در واکنش به این اقدام، ترکیه در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۱۹۷۴ عملیات نظامی‌ای را آغاز کرد که در تاریخ قبرس به عنوان «عملیات صلح قبرس» شناخته می‌شود.
اهداف و مبانی حقوقی مداخله ترکیه
بر اساس توافق‌نامه تضمین ۱۹۶۰، ترکیه، یونان و بریتانیا به‌عنوان کشورهای تضمین‌کننده حق داشتند در صورت نقض نظم اساسی جزیره، مداخله کنند.
کودتای سامپسون، نقض آشکار این توافق‌نامه بود. ترکیه با هدف بازگرداندن نظم، حمایت از ترک‌قبرسی‌ها، و جلوگیری از اتحاد قبرس با یونان وارد عمل شد.
تاریخ آغاز مراحل عملیات نظامی و آتش‌بس
• مرحله اول: در عرض چند روز، ترکیه کنترل مناطقی در شمال جزیره را به دست گرفت.
• مرحله دوم (۱۴ آگوست ۱۹۷۴): پس از شکست مذاکرات ژنو، ترکیه عملیات دوم را آغاز کرد
و کنترل حدود ۳۷٪ از خاک جزیره را در شمال قبرس در دست گرفت.
در پی این عملیات، صدها هزار نفر از هر دو جامعه، خانه‌های خود را ترک کردند و تبادل جمعیت به‌طور غیررسمی آغاز شد.
ترک‌قبرسی‌ها به شمال و یونانی‌قبرسی‌ها به جنوب نقل مکان کردند.
ایجاد ساختارهای اداری ترک‌قبرسی‌ها در تاریخچه باستانی قبرس شمالی
پس از درگیری‌ها، ترک‌قبرسی‌ها به‌سرعت اقدام به ایجاد نظام اداری مستقل در شمال جزیره کردند.
• در سال ۱۹۷۵، «دولت فدرال ترک قبرس» (Kıbrıs Türk Federe Devleti) اعلام موجودیت کرد.
• هدف از این اقدام، پایه‌گذاری بخش ترک‌نشین فدرالی آینده بود؛ اما با شکست مذاکرات و عدم تمایل طرف یونانی به شراکت واقعی،
این ساختار به‌سوی استقلال پیش رفت.
اعلام استقلال و تأسیس KKTC و شکل گیری تاریخچه جدید قبرس شمالی
در تاریخ ۱۵ نوامبر ۱۹۸۳، مجلس ترک‌قبرسی با استناد به حق تعیین سرنوشت،
موجودیت رسمی جمهوری ترک قبرس شمالی (KKTC) را اعلام کرد.
این اعلام استقلال، واکنش منفی بسیاری از کشورها و نهادهای بین‌المللی به‌ویژه سازمان ملل را به‌همراه داشت.
با وجود قطعنامه ۵۴۱ شورای امنیت سازمان ملل که استقلال را
غیرقانونی اعلام کرد، ترک‌قبرسی‌ها بر حق خود برای تشکیل دولتی مستقل پافشاری کردند.
تحریم‌ها، انزوای بین‌المللی و ایستادگی جمهوری ترک قبرس شمالی
اعلام استقلال جمهوری ترک قبرس شمالی (KKTC) در سال ۱۹۸۳، امیدی بزرگ برای ترک‌قبرسی‌ها بود؛
اما بلافاصله با موجی از انزوا و تحریم‌های جهانی مواجه شد. سازمان ملل و بسیاری از کشورهای جهان، به‌ویژه کشورهای غربی، این استقلال را به رسمیت نشناختند و
تنها ترکیه به‌عنوان تنها کشور به‌رسمیت‌شناسنده KKTC باقی ماند.
واکنش جامعه بین‌المللی در خصوص قبرس شمالی
• قطعنامه ۵۴۱ شورای امنیت سازمان ملل، استقلال KKTC را غیرقانونی اعلام کرد و از سایر کشورها خواست آن را به‌رسمیت نشناسند.
• این قطعنامه باعث بسته شدن درهای دیپلماسی، اقتصاد و ارتباطات جهانی به روی جمهوری تازه‌تأسیس شد.
• حتی مبادلات ورزشی و فرهنگی نیز با محدودیت مواجه شد؛ به‌طوری‌که تیم‌های ورزشی KKTC حق شرکت در رویدادهای جهانی را نیافتند.
تلاش برای بقا و توسعه تحت تحریم در تاریخ جدید قبرس شمالی
با وجود فشارهای گسترده، KKTC با حمایت ترکیه و تکیه بر منابع خود، توانست زیرساخت‌های حیاتی را توسعه دهد:
• فرودگاه بین‌المللی ارجان دو فاز جدید در لفکوشا (نیکوزیای ترک‌نشین) توسعه یافت.
• دانشگاههای بین‌المللی در لفکوشا، گیرنه و فاماگوستا تأسیس شدند و دانشجویان خارجی را جذب کردند.
• اقتصاد محلی با تمرکز بر گردشگری، آموزش عالی، و املاک توانست تا حدی تحریم‌ها را دور بزند.
این یک مزیت بالا برای مهاجرت به این کشور میباشد و دلیل هوشمندانه بسیاری از مهاجرین از سراسر دنیا
دیپلماسی قبرس شمالی در سایه: روابط با جهان از طریق ترکیه و نهادهای غیردولتی
• جمهوری ترک قبرس شمالی از طریق نمایندگی‌های فرهنگی، اقتصادی یا دفاتر همکاری در کشورهای مختلف،
سعی در برقراری ارتباطات غیررسمی داشت.
• کشورهای انگلیس ،روسیه، آذربایجان، پاکستان، بنگلادش، لیبی، گامبیا، مالی، نیجر و چند کشور دیگر
در برخی مقاطع حمایت‌های ضمنی یا نیمه‌رسمی از KKTC نشان دادند.
• همچنین برخی از نهادهای دانشگاهی بین‌المللی، فعالیت‌های علمی مشترکی با دانشگاههای قبرس شمالی آغاز کردند.
استقامت قبرس شمالی در برابر فشارها و نقش پررنگ مردم
با گذر زمان، جامعه ترک‌قبرسی با رویکردی واقع‌گرایانه و امید به حل مسالمت‌آمیز مناقشه، به سمت تقویت هویت ملی،
بازسازی اعتماد اجتماعی و توسعه داخلی رفت.
حکومت محلی تلاش کرد تا با شفاف‌سازی و توسعه نهادی، جایگاه خود را در برابر جامعه جهانی تثبیت کند.
پیش رفت بسیار چشمگیر قبرس شمالی: مسیر جهانی شدن
چهار دهه پس از اعلام استقلال، قبرس شمالی دیگر آن جمهوری منزوی سال ۱۹۸۳ نیست. امروز، با رشد چشمگیر زیرساخت‌ها، پذیرش جهانی تدریجی، و حمایت مردمی و
بین‌المللی، جمهوری ترک قبرس شمالی (KKTC) قدم‌به‌قدم جایگاه خود را در نقشه‌ی واقعی جهان تثبیت می‌کند.
تغییر مسیر تاریخچه قبرس شمالی در شطرنج ژئوپلیتیک: از انکار تا پذیرش
هرچند همچنان سازمان ملل KKTC را به‌رسمیت فعلا نمی‌شناسد، اما واقعیت زمینی متفاوت است. در سال‌های اخیر، کشورهای مختلفی از جمله:
روسیه انگلیس بریتانیا آذربایجان پاکستان بنگلادش لیبی مالی گامبیا تانزانیا تونس نیجریه ترکیه
و چند کشور دیگر، به شیوه‌هایی رسمی، غیررسمی یا نیمه‌رسمی با نهادها، دانشگاه‌ها، و بخش‌های خصوصی قبرس شمالی همکاری می‌کنند.
برخی حتی به صورت مستقیم یا از طریق نمایندگان فرهنگی و اقتصادی، سیگنال‌های روشنی از به رسمیت شناختن تدریجی این کشور ارسال کرده‌اند.
آموزش، سلامت، اقتصاد: چهره‌ی نوین قبرس شمالی
در کنار موفقیت‌های سیاسی، قبرس شمالی امروز:
• میزبان بیش از ۱۰۰ هزار دانشجوی بین‌المللی از ۱۰۰+ کشور است
لینک مستقیم دانشگاههای قبرس شمالی و شرایط اقامت تحصیلی
• دارای سیستم درمانی مدرن با بیمارستان‌های تخصصی
• مرکز رشد پروژه‌های املاک و شهرک‌های هوشمند
لینک مستقیم پروژه های قبرس شمالی و شرایط پرداخت
• مقصد محبوب سرمایه‌گذاران حوزه املاک، آموزش و فناوری اطلاعات
نگاه آینده‌محور: چرا قبرس شمالی را امروز باید شناخت؟
در دنیایی که مرزها هر روز انعطاف‌پذیرتر می‌شوند، قبرس شمالی با تاریخی پر فراز و نشیب نمونه‌ای بی‌نظیر از کشوری در حال تولد دوباره است.
تاریخچه قبرس شمالی نمایان کشوری که نه‌تنها با تحریم‌ها و بی‌اعتنایی جهانی خم نشد، بلکه زیرساخت پیشرفته ساخت، دانشگاه تأسیس کرد،
اعتماد مردم را جلب کرد و شدیدا توریستی تبدیل شد حالا در مسیر جهانی‌شدن گام برمی‌دارد.
📌 برای کسانی که آینده را می‌بینند، قبرس شمالی فرصتی است که هنوز در آغاز راه است.
برای آشنایی کامل 0 تا 100 قبرس شمالی از اینجا وارد شوید
فرصتی برای مهاجرت، سرمایه‌گذاری، تحصیل و زندگی در منطقه‌ای امن، آرام ، بسیار زیبا و در حال شکوفایی
قبرس شمالی؛ سرزمینی رویایی با آینده‌ای بزرگ
در دهه‌های اخیر، چهره اجتماعی و اقتصادی قبرس شمالی به‌کلی دگرگون شده است. مهاجرانی از سراسر جهان،
این سرزمین آرام مدیترانه‌ای را به خانه‌ی جدید خود تبدیل کرده‌اند؛
آن‌قدر که جمعیت مهاجران در برخی شهرها، حتی از جمعیت بومیان بیشتر شده است.
چهره‌ی نوین جامعه قبرس شمالی : مهاجرانی از ۵ قاره
امروز در خیابان‌های قبرس شمالی، زبان‌های مختلفی شنیده می‌شود:
• مهاجران بریتانیایی که به دنبال بازنشستگی و زندگی آرام و ارزان هستند
• روسی‌ها و اوکراینی‌ها که به دلیل نارضایتی از کشور خود به این سرزمین مدیترانه ای مهاجرت کرده اند.
• آلمانی‌ها، ایرانی‌ها، برخی عرب‌زبان‌ها و آسیایی‌ها که قبرس شمالی را مرکز زندگی سرمایه‌گذاری یا اقامت دوم می‌دانند
• و حتی ترک‌های استانبول و آنکارا که با بودجه‌های بزرگ، پروژه‌های عمرانی، شهرک‌های ساحلی، و هتل‌های لوکس به این منطقه هجوم آورده‌اند
توسعه در بالاترین شتاب ممکن در قبرس شمالی
در کمتر از یک دهه، قبرس شمالی تبدیل به محلی برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های بین‌المللی در حوزه‌های زیر شده است:
• پروژه‌های املاک لوکس با دید دریا توریستی تفریحی
• هتل‌های زنجیره‌ای بین‌المللی و کازینوهایی بی رقیب
• شهرک‌های هوشمند و انرژی‌محور بالاترین سطح امکانات و رفاه
• کلینیک‌های تخصصی و مراکز درمانی پیشرفته
• پردیس‌های بین‌المللی دانشگاهی
بسیاری از پروژه‌های ساختمانی فعلی، توسط بزرگ‌ترین کمپانی‌های ترکیه و اروپا مدیریت می‌شوند
و طراحی آن‌ها مطابق با استانداردهای روز جهانی است.
تحسین رسانه‌های معتبر جهانی
نام قبرس شمالی حالا در لیست مجلات بزرگی مثل:
Forbes ، International Living ، Condé Nast Traveler ، Bloomberg
در نوامبر ۲۰۲۳، فوربز قبرس شمالی منطقه ایسکله و لانگ بیچ را در
لیست «۵ مکان عالی و مقرون‌به‌صرفه برای خرید ملک در خارج از کشور» قرار داد
Forbes فرصت طلایی در ایسکله در مقاله‌ای منتشرشده در ژانویه ۲۰۲۴،
مجله فوربز معتقد است تیپ هتل‌های ساحلی و پروژه‌های ساخت‌وساز لوکس در بخش ایسکله قبرس شمالی،
به‌عنوان یکی از بهترین مقاصد زندگی دوم، سرمایه‌گذاری مقرون‌به‌صرفه و پر بازده،
و مناطق نوظهور لوکس مسکونی قرار گرفته است.به گزارش فوربز مراجعه کنید
جمع‌بندی تاریخچه قبرس شمالی: فرصت در حال رشد، نهفته در مدیترانه
قبرس شمالی دیگر فقط یک کشور با تاریخ خاص نیست. امروز، این کشور در آستانه‌ی تبدیل‌شدن به یکی از نقاط طلایی سرمایه‌گذاری در مدیترانه قرار دارد.
اگر دنبال سرزمینی هستید که:
• آرامش اروپا را داشته باشد،
• هزینه‌های آن همچنان پایین باشد،
• و رشد اقتصادی آن رو به انفجار باشد،
قبرس شمالی همان مقصدی‌ست که باید امروز کشفش کنید.
روایت مستند تاریخچه قبرس شمالی
این مقاله بر پایه‌ی تحقیقات میدانی، تحلیل‌های دانشگاهی، و منابع رسمی تهیه شده و روایت دقیقی از تاریخچه قبرس شمالی ارائه می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین منابع استفاده‌شده، تاریخچه منتشرشده در سایت رسمی وزارت امور خارجه قبرس شمالی است که تحولات این جزیره را تا اعلام استقلال در سال ۱۹۸۳ به‌صورت مستند بازگو می‌کند.
